Turnhout circulair – Speelotheek
De Speelotheek: duurzaam spelen toegankelijk maken
In een speelotheek ontlenen kinderen voor een bepaalde tijd enkele stukken speelgoed. Op die manier biedt de speelotheek een unieke kans om nieuw speelgoed te ontdekken, samen met andere ouders en kinderen. Bovendien staat iemand voor je klaar als je de spelregels nog niet kent of tips zoekt om samen met je kind te spelen. Vandaag vind je de Speelotheek in het Huis van het Kind.
‘Ik ben in de dossiers gedoken’, lacht coördinator Bieke Willems. ‘De Speelotheek heeft al een lange geschiedenis. In 1989 ontstond ze vanuit een gesubsidieerde activiteit binnen het integratiecentrum. Toen het centrum het project moest stopzetten, nam de jeugddienst van Stad Turnhout het samen met enkele vrijwilligers over.’
In verschillende buurten kwamen er nog drie speelotheken bij, die in 2002 van Stad Turnhout een coördinator kregen. ‘Na enkele veranderingen en verhuizingen, leidde de coronacrisis tot een tijdelijke sluiting. Een nieuw team zorgde vanaf dan voor een centralisering binnen het Huis van het Kind. Je zou denken dat de overgang van vier naar één speelotheek een terugval is, maar niets is minder waar.’
Meer kinderen bereiken
De Speelotheek is veel verrijkender dan de aparte speelotheken uit het verleden. ‘We maken hier deel uit van een groter geheel en bouwen partnerschappen uit. Zo bereiken we nog meer gezinnen.’ Het afgelopen jaar zag Bieke een grote stijging in het aantal gezinnen dat zich bij de Speelotheek aansloot. Het aantal kinderen met een lidkaart van de Speelotheek steeg tot 790.
‘We zijn op dezelfde momenten open als het consultatiebureau van Kind en Gezin in het Huis van het Kind. Vanuit de speelruimte in de wachtkamer, terwijl er een Peuterspeelpunt plaatsvindt, stromen mensen door naar de Speelotheek. Ook via het project Moeder-taal, de Ouders-school of de Peuterspeelpunten, beter bekend als de ‘speelbabbels’, vinden ouders hun weg naar de Speelotheek.’
Inclusief, toegankelijk …
‘Het gaat erom dat kinderen gelijke kansen krijgen en allerlei speelgoed kunnen ontdekken. We zien spelen als een basisrecht, essentieel voor de ontwikkeling van fysieke, sociale en cognitieve vaardigheden. Daarom hoeft een gezin maar één keer lidgeld te betalen. Ongeacht het aantal kinderen in het gezin bedraagt dat lidgeld vijf euro, of één euro met het kansentarief.’
In de zomer staan de glijbanen, basketbalringen en rolschaatsen centraal. In de winter ontleent de Speelotheek veel klassieke gezelschapsspellen en puzzels. ‘Je kind leren puzzelen hoeft zo geen dure grap te zijn’, knipoogt Bieke. ‘Er zitten zeker ook grotere, duurdere opties in het aanbod, zoals een tractor of stapstenen voor peuters. Zo kan je aan de slag met materiaal dat anders niet toegankelijk is.’
… en milieubewust
Tegelijk wil de Speelotheek het milieubewustzijn bij haar doelgroepen versterken. Dat verhaal begint bij de keuze voor duurzaam speelgoed. ‘En moeten we iets uit het aanbod halen, dan plaatsen we het in een apart rek waar ouders en kinderen het permanent mee naar huis mogen nemen. Soms is gewoon een verpakking kapot die we niet kunnen vervangen: thuis maakt dat niet uit.’
De organisatie zet sterk in op sensibilisering rond hergebruik en de zorg die daarvoor nodig is. Als een item het begeeft, kijken de medewerkers altijd hoe ze het samen met de ouders of kinderen kunnen herstellen. ‘Lukt dat, dan hoeven we ook geen vergoeding te vragen. Op die manier houden we de Speelotheek zo laagdrempelig mogelijk.’
Nog lang niet uitgespeeld
Bieke denkt erover na in de toekomst ook vrijwilligers aan te werven. ‘Verder willen we ouders nog meer stimuleren om met hun kinderen te spelen, en de sociale interactie tussen gezinnen bevorderen. Ik droom er ook van om met QR-codes filmpjes aan te bieden die je met weinig taalgebruik tonen hoe je aan de slag kan gaan met het speelgoed. Hoe mooi zou dat zijn?’
Bovendien wil Bieke iets doen aan de buurten en wijken die nog een speelotheek missen. ‘We hebben nu een stevige basis opgebouwd. Van daaruit kijken we nieuwe opties, zoals een mobiele unit of pop-ups. Die kunnen, bijvoorbeeld in bestaande buurthuizen, de Speelotheek nog zichtbaarder, functioneler en toegankelijker maken. Er liggen zeker nog veel kansen voor ons.’